Polatli Tarihi Osmanli Donemi

Polatlı bölgesinde Osmanlı döneminde yapılan eserlerden günümüze ulaşanların tamamına yakını cami, türbe, çeşme, konak ve demiryolu istasyon binalarıdır. Zaviye, türbe ve kale yapılarının çoğu günümüze ulaşmamıştır.
Polatlı ilçe merkezinde yapılaşma 1926 yılından sonra başlamıştır. Osmanlı döneminde demiryolu ihracat iskelesi durumundadır.Cami, konak ve çeşmelerde köylerde yapılmıştır.Günümüze ulaşan ve mimari değeri olan yapılar şunlardır...

Bacı Köyü Camii
Cami, Fatma Bacı Türbesi’ne bitişik, boyuna dikdörtgen planlı, çatılı, kagir bir yapıdır.Yapımında kesme ve moloz taş kullanılmıştır.Kuzeydeki iki yanı kapalı son cemaat yerinin önünde, ortada iki adet ince ahşap olup, ahşap çıtalarla bunlara başlık yapılmıştır. Ortadaki basık kemerli kapının üstüne ahşaptan üçgen alınlıklı bir kitabelik konulmuştur. Bu alınlıkta:“Cami-i Şerif’in müceddeden (yeniden) inşası sene 1312” ibaresi yazılıdır. Kitabedeki ibareden eski caminin yıkılarak, 1895 yılında mevcut
caminin yapıldığını anlıyoruz.Ahşap kapı kanatları üçer panoya bölünmüştür.
Panoların ortasına oyma tekniğiyle büyükçe birer çiçek işlenmiştir. En üstteki panolarda köşelerde birer küçük çiçek görülmektedir.Kapının iki yanında birer adet kemerli pencere, üstünde ortada küçük bir yuvarlak pencere bulunmaktadır. Son cemaat yerinin çıtalı ahşap tavanının ortasında yuvarlak bir
göbek vardır. Batı cephenin güney tarafını türbe kapatmaktadır. Minare batı cephenin kuzey köşesindedir. Minare kaidesi kesme taş, gövde ise tuğla örgülü ve külahı kurşun kaplamadır.

Güney cephede iki adet kemerli pencereden başka üstte, iki yanda küçük yuvarlak, ortada oval bir pencere, doğuda ise üç adet kemerli ve üstte üç adet yuvarlak pencere görülür. Caminin Marsilya kiremidi kaplı çatısında yukarı doğru genişleyen bir saçak altı vardır.Harim kısmında kuzeyde iki direğin taşıdığı ahşap mahfel ve ana mekanı örten ahşap tavan,çıtalarla baklava şeklinde bölünmüştür.Ortadaki yuvarlak göbeğin ortasında zarif bitkisel motifli süslemeler bulunmaktadır. Kuzey batı köşedeki ahşap minbere de kapı ve tavandaki gibi bitkisel süslemeler işlenmiştir. Yuvarlak mihrap nişinin çevresini ortada düz ve geniş bir silme ile iki kenarındaki ince silmeler kuşatmaktadır.

Mülhak Vakıflardan olan Fatma Bacı Vakfı mütevelliliğine “evlâd-ı vâkıf” (vakıfın evladından) dan Derviş Hacı İsmail, 22 Cemaziyel evvel 1277 (1861) tarihinde mütevelli olarak tayin edilir. Derviş Hacı İsmail Efendi’nin vefatı üzerine, 8 Şevval 1328 (1910) tarihinde yerine evladı İsmail, Ahmed ve Tevfîk Efendiler’e meşrutiyet veçhiyle mütevelli tayin edilirler.Kanaatimizce cami İsmail, Ahmed ve Tevfîk Efendilerin zamanında yeniden yapılmıştır.

Molla Nabi Efendi 15 Şevval 1273 (1857) tarihinde,günlük iki akçe yevmiye ile Bacı Sultan Cami-i Şerifi’ne hatip olarak tayin edilir. Molla Nabi Efendi’nin vefatı üzerine beş nefer evladından Ali Efendi’ye 6 Zilkade 1327 (1909) tarihinde hitabet tevcih edilir.

Baci Koyu Camiinden Goruntuler

Hacıtuğrul Köyü Camii
Hacıtuğrul Köyü’nde bulunan cami, mimari olarak Bacı Köyü Camii ile benzerlik taşır. Belki de aynı ustanın yapımıdır. Dikdörtgen planlı,çatılı ve kagir bir yapıdır. Yapımında kesme ve moloz taş kullanılmıştır. Duvar örgü sisteminde pencere, kapı kenarları ve köşelerde taşlar dışa taşkın olarak kullanılmış olup, köşelerdekiler ayrıca şaşırtmalı denilen ileri geri çıkıntılı olarak örülmüştür.
Kuzeydeki iki yanı kapalı son cemaat yeri sonradan kapatılmıştır. Basık kemerli kapının sağında ve solunda iki kitabe vardır.Sağda bulunan kitabede “Tarih-i Nazm/Raciyamin el-Gani Abdurrahim Ya Şekur/Ente Rabbi Ente Hasbi Ente ilahi Gafur/Cümlenin mağbudusin maksudumuz ver Ya Celil/Hacı
İsmail Ömer Ahmed bu hayrata delil” ibaresi yazılıdır. Ebced hesabına uygun yazılmaya çalışılan
beyitlerde imla hataları görülür.Solda bulunan kitabede ise Kur’an-ı
Kerim’de bir ayet ve caminin onarımına vesile olanlara Allah’tan mağfiret dileği ile 1322
tarihi yazılıdır. Kitabelerden 1904 yılında Köy ahalisinden Hacı İsmail, Ömer ve Ahmed Efendiler caminin onarımına vesile olurlar.Minare daha sonraki yıllarda yapılır. Yapılan onarımlarda özgün mihrap ve minber değiştirilmiştir.Ahşap tavanı oldukça güzeldir. Dış cephelerde kemerli pencerelere küçük taçlar konulmuş ve bunların üzerine kısa ayetler yazılmıştır.Kuzeyde bulunan pencere üzerindeki taç da “Menbaı feyz-i Hüda/Bu makamdır/Zahida bil/1322” ibaresi yazılıdır. Diğer pencere de ise “Fetebarekallah/1324” ibaresi yazılıdır.Bu ibareden de cami onarımının 1906 yılında
tamamlandığını öğreniyoruz.

Haci Tugrul Camiinden Goruntuler

Kargalı Köyü Camii

Kargalı Köyü’nde bulunan cami, dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı ve çatılı bir yapıdır. Minare
güneybatı cephe köşesindedir. Giriş kapısı batı cephede bulunan caminin yapım kitabesi yoktur.
Kanaatimizce 1850 li yıllarda yapılmıştır. Hatipzade ailesinin cami ile ilgili vakıfları bulunmaktadır.
Özgün alçı mihrabı sonraki yıllarda çini ile kaplanarak, sadece üst kısmı kalmıştır. Ahşap minberi
orijinal ve güzel olup, iyi korunmuştur. “Esma’ül-hüsna” bir zincir halkaları şeklinde üç duvara
nakşedilmiştir. Ahşap tavan işçilği ve kalem işi süslemeleri oldukça güzeldir. Mahfeli ahşaptır.
Ahşap tavan ortasında ve köşelerde yuvarlak rozetler bulunmaktadır.

 

Hisarlıkaya Köyü Cami

Hisarlıkaya köyünde bulunan cami, yerleşmede yeni bir cami yapıldığı için ibadete kapalıdır.Boyuna dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı ve çatılı bir yapıdır. Kuzeydoğu köşede ahşap minaresi vardır. Cami, sonradan yapılan onarımlarla özelliğini kaybetmiştir. Özellikle duvarlarda bulunan güzel kalem işleri yapılan beyaz badana ile kapatılmıştır.Ankara bölgesinde sadece bu camide ahşap
mihrap görülür. Ahşap minberi alınlığında 1320 (1902) tarihi yazılıdır.Ahşap tavanda bulunan yuvarlak rozetlerde ki süslemeler oldukça güzeldir. Caminin kalem işlerini Nakkaş Mehmed Esad Mucuri Efendi 1905 yılında yapmıştır.Giriş kapısı kuzey cephede ve ahşaptır. Kapı iki kanatlı olup, kanatlar iki dilimle ortalarına oyma yuvarlak rozetler yapılmıştır. Gerek ahşap işçiliği, gerekse kalem işleri ile dönemin özelliklerine sahip caminin onarımı yapılarak korumaya alınması iyi olacaktır.

Hisarli Kaya Koyu Camiinden Goruntuler

Oğuzlar Köyü Camii

Oğuzlar eski adıyla Yağır Köyü camii kare planlı ve ahşap çatılı bir yapıdır. Özelliği ahşap tavan ve kalem işleri işçiliğidir.

Oguzlar Koyu Camiinden Goruntuler

Kabak Köyü Camii

Kabak Köyü’nde bulunan cami, 1903 yılında Ahmed oğlu Süleyman Efendi tarafından yaptırılmıştır. Dikdörtgen planlı, duvarları kesme taşla örülmüş, ahşap tavanlı, çatılı, son cemaat yeri revaklı bir yapıdır. İç ve dış cepheler sonradan sıvanmıştır. Kuzeyde bulunan son cemaat yeri camekanla kapatılmıştır.Revakların sütunu antik andezit taşıdır. Özgün ahşap tavanı muhafaza edilmiş, mihrabı sonradan çini ile kaplanmıştır. Mihrabı ahşaptır.Minare ise kuzeybatı köşeye son yıllarda
yapılmıştır.

Kabak Koyu Camiinden Goruntuler

Konaklar:

Polatlı köylerinde bulunan konaklar da genellikle kesme taş ve kerpiç malzeme
kullanılmıştır. İki katlı, ahşap tavanlı ve çatılıdır. Alagöz, Türkobası, Kargalı, Türktaciri,
Hıdırşeyh, Oğuzlar, Şeyhahmetli, Uzunbeyli ve İnler köylerinde tek ve iki katlı konaklar
bulunmaktadır. Polatlı merkezde bulunan Kargalılı Mustafa Bey’e ait konak ise tamamen
yıkılmıştır. Alagöz Köyü’nde bulunan Türkoğlu Konağı Sakarya Meydan Muharebesi’nde
“Başkomutanlık Karargahı” olarak kullanılmıştır. Sarıoba Köyü’nde bulunan konaklar,
Beypazarı mesken kültürü etkisinde kalmış olup, diğer köylerde bulunanlardan farklıdır.

Sarioba koyu mollazade konagi

Şeyhahmetli Köyü’nde bulunan tarihi konak

Turkobasi Koyunden Bir Konak

  Türbeler
Bölge de Fatma Bacı, Hacı Tuğrul ve Karaca Ahmed türbeleri Anadolu Selçukluları döneminde yapılmış olup, sonra ki dönemlerde de onarımlar görmüştür. Bu yapılardan üçü de, günümüze özgün hali bozularak ulaşabilmiştir.Polatlı bölgesinde vakıf kayıtlarında adı zikredilen Timur Baba, Şeyh Hasan, Hızır Şeyh, Şeyh Durak, Şeyh Yağan, Kutlu Şeyh, Basri Şeyh, Bancık, Şeyh Yağmur Baba ve Baba Yakub türbelerinden sadece bir kaçı günümüze ulaşabilmiştir. Bunlardan Timur
Baba, Şeyh Hasan, Hızır Şeyh, Şeyh Durak, Şeyh Yağan, Kutlu Şeyh, Basri Şeyh ve Bancık türbelerinin yeri dahi bilinmemektedir. Şeyh Yağmur Baba türbesi ve Karacaahmet Köyü’nde Çile Dede türbesi tamamen yıkılmış, Baba Yakub türbesi ise sonradan kare planlı bir oda şenlinde yapılmıştır.Ayrıca Kuşçu Köyü’nde Kuşçu Baba Türbesi, Şabanözü Köyü’nde Şaban Dede
mezarı, Sazılar Köyü’nde Malkoç Baba Türbesi ve Beyobası Köyü’nde Kadıncık Ana
türbeleri sonradan yapılmıştır.Tatlıkuyu Köyü’nde Tekke mevkiinde bulunan Yusuf Baba Türbesi, Sarıoba Köyü’nde “Yel Dedesi” türbesi kalıntıları bulunmaktadır.

TATLIKUYU KÖYÜ, YUSUF BABA TÜRBESİ

SARIOBA KÖYÜ, BEL DEDE TÜRBESİ